میلیاردری به نام لری الیسون: خریدن تیک‌تاک، سی‌ان‌ان، سیاستمداران و چیزهای حیاتیِ دیگر برای اسرائیل
رایان گریم و مرتضی حسین
ترجمه‌ی سیدسجاد هاشمی‌نژاد
فایل پی دی اف:میلیاردری به نام لری الیسون
همه‌چیز برای لری الیسون[1] به‌دلخواه پیش می‌رود. هم‌بنیانگذار میلیاردر شرکت اوراکل[2]، که گاه‌وبیگاه در رتبه‌ی ثروتمندترین فرد جهان هم قرار می‌گیرد و حامی سرسخت اسرائیل است، بناست تا در جایگاه ارشد شکل‌دهی مجدد به اپلیکیشن تیک‌تاک در ایالات متحده قرار بگیرد. پسر وی، دیوید الیسون، در حال اقدام برای کسب مالکیت طیف بزرگی از رسانه‌هاست که شامل سی‌ان‌ان[3]، سی‌بی‌اس نیوز[4]، وارنر برادرز[5] و پارامونت[6] می‌شود. گفته می‌شود قرار است وی بری وایس[7] از بنگاه «رسانه‌های آزاد» را برای شکل‌دهی به جهت‌گیری سردبیری این رسانه‌ها به خدمت بگیرد.[8]
به تعبیرِ اخیرِ رسانه‌ی وایرد[9]، «همانطور که خانوادهی فاندربیلت[10] در حوزه‌ی راه‌آهن و خانوادهی راکفلر[11] در حوزه‌ی نفت بازار را قبضه کرده بودند، خانوادهی الیسون هم دارند بازارِ توجه و داده‌ها را قبضه می‌کنند». نحوة مدیریت آنها بر این سیطره‌ی انحصاری بناست در آن پهنه‌ای که رییس‌جمهور ترامپ نامش را «غزه‌ی جدید» نامیده، در بوته‌ی آزمایش قرار بگیرد؛ یک منطقه‌ی آزاد پادآرمانشهریِ فناورانه[12] که بناست یک «هیئت‌مدیره‌ی صلح»[13] با رهبری ترامپ و کارگزار سیاسی و تجاریِ قدیمیِ الیسون، یعنی تونی بلر، بر جایگاه مدیریت آن تکیه بزنند. الیسون تاکنون بیش از ۳۵۰میلیون دلار به «انستیتوی تونی بلر»[14] کمک مالی پرداخت کرده یا تخصیص داده است، انستیتویی که بلر از آن برای پیشبرد چشم‌انداز الیسون درجهت ایجاد پیوند میان دولت، قدرت شرکتی و نظارت فناورانه استفاده می‌کند. شرکت اوراکل نیز، که ارائه‌دهنده‌ی زیرساخت‌های پایگاه‌های داده‌ای و خدمات محاسبات ابری به دیگر بنگاه‌های عظیم همچون FedEx و NVIDIA است، اکنون بی‌سروصدا به یکی از قدرتمندترین شرکت‌های جهان بدل شده است.
وزیر امور خارجه، مارکو روبیو، بعد از اینکه در دوره‌ی سناتوری نقش عمده را در اهریمن‌سازی از اپلیکیشن تیک‌تاک داشت، اکنون در مقام دیپلمات ارشد کشور، در مذاکرات مربوط به تیک‌تاک که این شرکت را به سمت الیسون پیش برده، نقش ایفا کرده است؛ روبیو همچنین در پرده‌برداری از طرح ترامپ برای آینده‌ی غزه، که این محصوره را به بلر تحویل می‌دهد، دخالت بسیاری داشته. به گزارش «تایمز اسرائیل»، داماد ترامپ، جارد کوشنر، در بهار امسال انستیتوی بلر را مأمور کرد که یک طرح پساجنگ برای غزه ترتیب دهد، و این طرح اخیراً آماده شده.
اینکه اکنون روبیو به چنین جایگاه محوری‌ای دست پیدا کرده تا اندازه‌ای مدیون الیسون است، که یکی از ولی‌نعمتان اصلی این سناتور سابق کوبایی-آمریکاییِ اهل فلوریداست. بنا به مکاتبات ایمیلیِ پیشتر گزارش‌نشده‌ای که دراپ‌سایت آنها را بازبینی کرده، اولین بار در اوایل سال ۲۰۱۵، الیسون، روبیو را از حیث وفاداری‌اش در قبال اسرائیل به طور جدی محک زد. روبیو در مقام یک نامزد محافظه‌کار نوپای مجلس سنا که تحت حمایت [جنبش راستگرای] حزب چای قرار داشت، شهرت یافت، و در دوره‌ی انتخاباتی سال ۲۰۱۶ کارزار انتخابات ریاست‌جمهوری‌اش را هم کلید زد. در مقام وزیر خارجه، روبیو سرکوب بی‌سابقه‌ای را بر آزادی بیان اعمال کرده و منتقدان اسرائیل را دقیقاً به جرم انتقاد از اسرائیل بازداشت کرده و کوشیده آنها را رد مرز کند.
در اوایل سال ۲۰۱۵، الیسون از طریق ایمیل با ران پروسور[15]، که ایام آخر دورانش در مقام سفیر اسرائیل در سازمان ملل را می‌گذرانید، مکاتباتی داشت؛ پروسور اکنون سفیر اسرائیل در آلمان است.
در آن زمان، روبیو یکی از نامزدهای حزبیِ قوی در جمعِ نامزدی حزب جمهوری‌خواه تلقی می‌شد، جمعی که بعداً نامزد کمتر جدی‌گرفته‌شده یعنی دانلد ترامپ هم وارد آن شد. ایمیل‌ها نشان می‌دهند که این دیپلمات اسرائیلی و الیسون برای دیدار با یکدیگر قرار می‌گذارند و پروسور دیدگاه‌های الیسون درباره‌ی روبیو را در مقام یک نامزد احتمالی [برای حمایت شدن در انتخابات ریاست‌جمهوری آن سال] که مدافع و حامی اسرائیل باشد، جویا می‌شود.
در ۲۶ آوریل ۲۰۱۵، پروسور ایمیلی با عنوان «سخنرانی روبیو» به الیسون می‌فرستد و از بنیان‌گذار و مدیر ارشد فناوری اوراکل می‌خواهد که نسخه‌ای از سخنرانی روبیو، نامزد وقت ریاست‌جمهوری را، برایش ارسال کند. (در ایمیل‌ها قید نشده که کدام سخنرانی، اما روبیو یک هفته پیش از این ایمیل کارزارش را با سخنرانی‌ای که در آن از اوباما بابت «دشمنی با اسرائیل» انتقاد می‌کرد، آغاز کرده بود). روز بعد از آن ایمیل، این دو نفر با هم پیام‌هایی را رد و بدل کردند که نشان می‌داد با هم شامی خورده‌اند و الیسون بناست به‌زودی مستقیماً با روبیو دیدار کند. الیسون نوشت: «به من هم خوش گذشت ران. منتظر دیدار بعدی هستم.» و اضافه کرد: «پی‌نوشت: خبر خواهم داد که شام با سناتور روبیو چطور گذشته».
در ۳۰ آوریل، پروسور پیام دیگری را جهت پیگیری برای الیسون فرستاد، شماره موبایلش را قید نمود و از او بابت عصری که با هم گذرانده‌اند سپاسگزاری کرد. او نوشت: «مکالمه‌ات با مارکو روبیو چطور گذشت. از محک‌ها و موشکافی‌هایت سربلند بیرون آمد؟ فرصت کردید درباره‌ی اسرائیل صحبت کنید؟ بسیار مشتاقم گپ بزنیم.»
چند ساعت بعد، الیسون پاسخی تأییدآمیز فرستاد: «سلام ران. دیدار با مارکو روبیو بسیار عالی بود. ترتیب دادم که با تونی بلر ملاقات کند.» و افزود: «مارکو دوستی عالی برای اسرائیل خواهد بود.»
یک ماه بعد، الیسون که در سال ۲۰۱۲ از میت رامنی[16] حمایت کرده بود، در عمارت خودش در وودساید کالیفورنیا میزبان یک جلسه‌ی جمع‌آوری کمک مالی برای روبیو شد. این، آغازِ طیف وسیع‌تری از پشتیبانی‌هایی بود که این میلیاردرِ حوزه‌ی فناوری در تلاش برای تقویت کارزار روبیو انجام داد. طی مدت انتخابات‌های درون‌حزبی ۲۰۱۵-۲۰۱۶، الیسون ۵ میلیون دلار به ابرصندوق[17] «راهکارهای محافظه‌کارانه»[18] که حامی روبیو بود تزریق کرد؛ روبیویی که، همانطور که الیسون به طور خصوصی ابراز امیدواری کرده بود، در سرتاسر دوران کاندیداتوری‌اش برای ریاست‌جمهوری و بعد از آن، قاطعانه از اسرائیل حمایت می‌کرد.
در آن زمان، حمایت الیسون از روبیو موجب سرگشتگی بعضی از تحلیلگران سیاسی شده بود. استیون هیلتون[19]، مدیر اجرایی پلتفرم جمع‌سپاریِ سیاسیِ «کراودپک»[20] (که حالا به نام «کراودبلو»[21] شناخته می‌شود)، به نشریه‌ی «سان‌فرانسیسکو کرانیکل»[22] گفت که برایش «جالب» است که الیسون، که حامی شناخته‌شده‌ی آرمان‌های دست‌راستی نیست، «از نامزدی به محافظه‌کاریِ مارکو روبیو حمایت می‌کند»، و گمانه‌زنی کرد که ممکن است این حمایت محصول «تلاش پیشین روبیو برای اصلاح سیاست‌های مهاجرتی باشد، که برای رهبران سیلیکون ولی همچون الیسون موضوعی حیاتی است.»
درخواست‌های ما از الیسون، از وزارت امور خارجه‌ی ایالات متحده، و از سفارت اسرائیل در آلمان که پروسور در حال حاضر در آنجا مستقر است، برای اظهارنظر درباره‌ی [ماهیت و محتوای] این تبادلات، بی‌پاسخ ماندند.
این مکاتبات میان دیپلمات اسرائیلی و الیسون بخشی از آرشیو ایمیل‌هایی هستند که گروه هکری حنظله، که گمان می‌رود با وزارت اطلاعات ایران در ارتباط باشد، آنها را افشا کرده است. در پی این افشا، وب‌سایت سوت‌زنی و اشتراک‌گذاریِ فایلِ «توزیع انکار رازها»[23] این اسناد را دریافت کرد، و در حال حاضر این اسناد در اختیار جمعی برگزیده از محققان و روزنامه‌نگاران تأییدشده هستند. با اینکه ایمیل‌ها بدون فراداده‌هایی که تصدیق اصالت آنها را امکان‌پذیر می‌کند منتشر شده‌اند، آنها شامل صدها عکس، سند و دیگر اطلاعات متعلق به پروسور و مرتبطانش هستند که مشتمل بر اطلاعاتی غیرعمومی‌ست که دراپ‌سایت دقت و صحت آنها را راستی‌آزمایی کرده است.
این آرشیو در سال ۲۰۱۶ به پایان می‌رسد، که دال بر این است که داده‌ها پیش از انتشارشان به‌دست گروه حنظله در اکتبر سال ۲۰۲۴، استخراج شده‌اند. اعلام اینکه «تیم هکری حنظله» توانسته به ایمیل‌های پروسور دست پیدا کند، در حوالی همان زمانی انجام شد که این گروه افشای مخزنی از ایمیل‌های نخست‌وزیر سابق اسرائیل، ایهود باراک را اعلام کرد. (در ۲۸ سپتامبر امسال، دراپ‌سایت گزارشی منتشر کرد مبنی بر اینکه جفری اپستین[24] با همراهیِ باراک یک توافق امنیتی را برای دولت اسرائیل جور کرده است.) برچسب‌های زمانی موجود بر روی آن ایمیل‌ها، نشانگر آن بودند که گروه حنظله در جایی استقرار دارد که مطابق با منطقه‌ی زمانیِ تهران است. زمانی که گروه حنظله ایمیل‌های پروسور را منتشر کردند، پروسور را تهدید هم کردند و نوشتند: «مرگت نزدیک است.»
انستیتوی تونی بلر برای تغییرات جهانی
بنا به یافته‌های یک گزارش تحقیقی تازه از «نیو استیتمن»[25] و «لایت‌هاوس ریپورتس»[26]، الیسون بیش از ۳۵۰ میلیون دلار به پروژه‌ی بلر برای تغییر جهان اعانه پرداخت کرده یا متعهد شده است، و بدین‌ترتیب تبدیل به بزرگترین حامی مالی این انستیتو شده و کمک کرده که فعالیت‌هایش در سرتاسر جهان وسعت یابد. بنا به گزارش مذکور، این انستیتو، یعنی TBI، عملاً تبدیل به انشعابی از اوراکل شده، تا جایی که مشاوران کلیدیِ تونی بلر هم در هیئت مدیره‌ی شرکت اوراکل و هم در هیئت مدیره‌ی TBI حاضرند:
پیوندها میان اوراکل و TBI صرفاً روی کاغذ نیستند. در سال ۲۰۲۳، دیگر شکل‌گیری دورهمی‌های مشترک تبدیل به روال عادی شده بود. در ساختمان مرکزی انستیتو در پلاک یک بارتلومئو در لندن، تیم‌ها همراه با مدیرانی اجرایی از اوراکل جمع می‌شدند… کارکنان ارشد TBI هم با هماهنگی یکی از کارکنان این انستیتو که نقشش «تنظیم ابعاد و کیفیت» شراکت با اوراکل است، مهمان ساختمان مرکزی اوراکل در آستینِ تگزاس بوده‌اند. کارکنان سابق، دو دورهمی مشترک «یواشکی» قدیمی‌تر را هم در املاک الیسون در ایالات متحده برشمرده‌اند.
یکی از کارکنان سابق TBI می‌گوید: «سخت می‌شود عمق پیوندهای میان این دو [سازمان] را به فهم درآورد. جلسه‌ها جوری بود که انگار جلساتِ یک سازمان واحد است.»
یکی از کارکنان سابق TBI بیان می‌کند که با تعمیق شراکت TBI و اوراکل، کارکنان می‌گفتند که رفته‌رفته می‌بینند که سروکله‌ی کارکنان اوراکل در تقویم‌ها و جلسات برنامه‌ریزی‌شده‌ی TBI پیدا می‌شوند و می‌آیند تا ببینند که انستیتو در کشورهای مختلف در حال انجام چه کاریست تا «فرصت‌‌ها را بشناسند». اندکی بعد، کارکنانِ دو نهاد دیگر به‌طور منظم با هم تماس مشترک پیدا کرده بودند.
به عبارت دیگر، اگر این رابطه تداوم پیدا کند، الیسون و اوراکل در موضعی هستند که نقش اصلی را در بازتوسعه‌ی غزه به دست خواهند داشت. نیازی نیست درباره‌ی اینکه الیسون امید به پرده‌برداری از چه‌جور جامعه‌ای دارد، دست به گمانه‌‌پردازی بزنیم. سال گذشته در تماسی با سرمایه‌گذاران، الیسون گفت که سیستم‌های نظارتیِ فراگیر ناگزیر هستند و این سیستم‌ها شهروندان را در «بهترین حالت رفتاری‌شان» نگه می‌دارند.
الیسون [در آنجا] گفت: «سیستم‌های نظارتی خواهیم داشت. تمام افسران پلیس در تمامیِ لحظات تحت نظارت خواهند بود، و اگر مشکلی باشد، هوش مصنوعی مشکل را گزارش خواهد کرد؛ گزارشش می‌کند به شخص مقتضی. به این ترتیب، شهروندان در بهترین حالت رفتاری‌شان خواهند بود، چرا که ما به‌طور مداوم هرچه واقع می‌شود را ضبط می‌کنیم و گزارش می‌دهیم.»
اسناد افشاشده دال بر این هستند که در ماه‌های بعد از بحث میان الیسون و پروسور درباره‌ی اینکه روبیو در مقام یک پشتیبان خوب برای اسرائیل نمره می‌آورد یا نه، آن دو، مکاتبات گاه‌وبیگاه ایمیلیشان را حفظ کرده‌اند. پروسور نزد الیسون درباره‌ی رفتارِ به تعبیرِ وی غیرمنصفانه‌ی سازمان ملل در قبال اسرائیل، به تلخی شکوه کرد.
در ماه ژوئن آن سال، پروسور پیامی برای الیسون فرستاد و گفت که دارد «با کپسول آتش‌نشانی در سازمان ملل به این ور و آن ور» می‌دود؛ و اضافه کرد که «حتی به نسبت خود سازمان ملل هم، کاری که دارند با اسرائیل می‌کنند خیلی ظالمانه است!!» در آن زمان، جناب سفیر در حال رهبری تلاش‌هایی دیپلماتیک برای واپس راندن گزارشی از سوی شورای حقوق بشر سازمان ملل بود که بنا به یافته‌هایش، اسرائیل طی جنگ سال ۲۰۱۴ در غزه مرتکب نقض حقوق بشر شده بود؛ در ماجرایی که طی آن سربازان و هواپیماهای جنگی اسرائیلی، بیش از ۱۰۰۰ غیرنظامی فلسطینی را کشته بودند و ۱۱۰۰۰ نفر دیگر را هم مجروح کرده بودند. پروسور این سازمان را متهم به آن کرد که «سازمان‌های تروریستی گروگانش گرفته‌اند.»
پروسور، در ایام پایانیِ دوره‌ی تصدی‌اش در سازمان ملل، در ماه سپتامبر ۲۰۱۵، درگیر کوشش دیگری بود تا مانع از آن شود که این نهاد پرچم فلسطین را در اجلاس مجمع عمومی آتی‌اش به اهتزاز در آورد. این دیپلمات اسرائیلی، دوباره به سراغ الیسون رفت تا او را در جریان آخرین تحولات کارش بگذارد. پروسور به الیسون نوشت: «دقایقی پیش در مجمع عمومی آخرین سخنرانی‌ام را درباره‌ی مسئله‌ی پرچم فلسطین انجام دادم. پرچشمان را بر خواهند افراشت، که یعنی سازمان ملل هم پرچم سفید را برافراشته و تسلیم همه‌ی اهواء و امیال فلسطینیان شده.»
پروسور، در امضای خداحافظی‌اش هم پیشنهاد کرد که یک بار دیگر برای همکاری پیرامون شیوه‌های پشتیبانی از اسرائیل، قرار مختصری بگذارند. پروسور نوشت: «من باز در اسرائیل مستقر خواهم شد، و بسیار مشتاقم که درباره‌ی بعضی ایده‌هایی با تو حرف بزنم که ممکن است با چیزهایی که در دیدار آخرمان، حول خواست تو برای پرداختن بیشتر به اسرائیل، صحبتشان را کردیم، همسو باشند.» این آرشیو ایمیل، که در اوایل سال ۲۰۱۶ رفته‌رفته منقضی می‌شود، مشتمل بر مکاتبات دیگری نیست.
«با گذشت زمان، سلاح‌ها عوض می‌شوند.»
الیسون به‌هیچ‌وجه درباره‌ی پشتیبانی باشدت‌وحدتش از اسرائیل شرمگین نبوده است. وی، که بعد از وقوع افزایشی در قیمت سهام اوراکل در سال جاری برای مدت کوتاهی به جایگاه ثروتمندترین شخص جهان هم رسید، علاوه بر نقش فزاینده‌اش در مقام یک چهره‌ی ذی‌نفوذ سیاسی، مشخصاً در سال ۲۰۱۴ در یک جلسه‌ی جمع‌آوری اعانه که میلیاردرهای حامی اسرائیل در آن حاضر بودند، گفت: «هیچ افتخاری والاتر» از حمایت از ارتش اسرائیل نیست. در سال ۲۰۱۷، الیسون هدیه‌ای ۱۶.۶ میلیون دلاری به سازمان «دوستان ارتش اسرائیل»[27] اهدا کرد، که بزرگترین مبلغ اعانه‌ی اهدا شده به آن سازمان بود. همچنین، الیسون بابت نزدیکی‌اش به نخست‌وزیر اسرائیل، بنیامین نتانیاهو، مشهور است؛ که در مقام مهمان در آن جزیره‌ی هاوایی که الیسون مالک آن است، حضور یافته.
علاوه بر موضع شخصی الیسون، گزارشی از «ریسپانسیبل استیتکرفت»[28] درباره‌ی مجموعه‌ی مجزایی از ایمیل‌های درز کرده از نخست‌وزیر سابق اسرائیل، ایهود باراک، نشان می‌دهد که دیگر مسئولان ارشد اوراکل هم با هدف الیسون برای اعمال نفوذ بر افکار عمومی ایالات متحده در قبال اسرائیل، همسو هستند. مدیر اجرایی اوراکل، سافرا کاتس[29]، در پیامی به نخست‌وزیر سابق اسرائیل ایهود باراک در سال ۲۰۱۵، کوشش خودش برای شکل‌دهی به افکار عمومی آمریکا به نفع اسرائیل را تبیین کرد و باراک را ترغیب نمود که از یک «شوی واقع‌نما»[30] درباره‌ی «زنان ارتش اسرائیل» پشتیبانی کند که هدفش جلا دادن به تصویر ارتش اسرائیل بود، و استدلال کرد که برای مقابله با رشد جنبش بایکوت، سرمایه‌برداری و تحریم [علیه اسرائیل]، عواطف حامی اسرائیل باید در همان آغاز کار، در فرهنگ آمریکایی تنیده شود.
کاتس به باراک گفت: «و این یعنی انتقال این پیغام به مردم آمریکا به‌طریقی که بتوانند مصرفش کنند.» و افزود: «اعتقاد ما این است که باید عشق به اسرائیل و تکریم آن را در فرهنگ آمریکا تنیده کنیم».
نقش الیسون، به همراه پسرش دیوید، در مقام یک چهره‌ی ذی‌نفوذ در رسانه، بناست در سالیان پیش رو افزایش پیدا کند – و چه‌بسا اقدام چندمیلیارد دلاریِ وی برای تصاحب تیک‌تاک، می‌تواند مهمترین اقدام او برای بازشکل‌دهی به محیط رسانه‌ایِ پسا-۷اکتبر باشد. در بخشی از توافق [تصاحب تیک‌تاک] آمده است که اوراکل بر الگوریتم محتوایی تیک‌تاک – که بسیار حائز اهمیت است – نظارت خواهد کرد؛ الگوریتمی که، به گفته‌ی سخنگوی کاخ سفید، کارولین لیویت «بیرون از کنترل [شرکت چینی] بایت‌دنس[31]، در ایالات متحده بازآموزی و اداره خواهد شد».
از زمان آغاز شدن جنگ و نسل‌کشی در نوار غزه، مقامات اسرائیلیِ حاضر در ایالات متحده مدام بر تیک‌تاک انگشت گذاشته‌اند و ادعا کرده‌اند که این اپلیکیشن عامل اصلیِ پیشران در افول سریعِ حمایت از اسرائیل در میان جوانان آمریکایی است. مقامات [دولت] اسرائيل و کنشگران صاحب‌نفوذ حامی اسرائیل مثل رییس «اتحادیه‌ی ضدافترا»[32]، جاناثان گرین‌بِلَت[33] هم باورشان به این امر را منعکس کرده‌اند؛ گرین‌بلت در سال جاری در جلسه‌ی استماعی در کنست(=پارلمان) اسرائیل بر اهمیت «تسخیر» این اپلیکیشن تأکید کرد.
خود نتانیاهو درباره‌ی اهمیت به‌دست گرفتن اداره‌ی این پلتفرم ویدیویی برای اسرائیل و حامیانش، بیشترین صراحت را داشته است – و ظاهراً اکنون الیسون مهیاست تا این هدیه را به وی عطا کند.
نتانیاهو به گروهی از اینفلوئنسرهای حامی اسرائیل که در ماه سپتامبر در کنسولگری عام اسرائیل در نیویورک گرد آمده بودند، گفت: «با گذشت زمان، سلاح‌ها عوض می‌شوند… و مهمترین سلاح‌ها در شبکه‌های اجتماعی‌اند.» و بیان کرد که کسب مالکیت تیک‌تاک «مهمترین خریدی است که در حال حاضر در جریان است.»
ترجمه‌ای از:
Larry Ellison Vetted Marco Rubio for Fealty to Israel, Hacked Emails Reveal
https://www.dropsitenews.com/p/larry-ellison-vetted-marco-rubio-israel-hacked-emails-ron-prosor
[1] Larry Ellison
[2] Oracle
[3] CNN
[4] CBS News
[5] Warner Brothers
[6] Paramount
[7] Bari Weiss
[8] در زمان ترجمه‌ی این نوشتار، که کمتر از یک ماه بعد از انتشار مقاله به زبان اصلی صورت می‌گیرد، بری وایس سردبیریِ ارشد شبکه‌ی خبری CBS را بر عهده گرفته است. – م.
[9] Wired
[10] Vanderbilts
[11] Rockfellers
[12] Techno-dystopian
[13] Board of Peace
[14] Tony Blair Institute
[15] Ron Prosor
[16] Mitt Romney
[17] کارزارهای کمک‌های مالی هنگفت به نامزدهای ریاست‌جمهوری در انتخابات‌های ریاست‌جمهوری ایالات متحده، اغلب با وساطت «ابرصندوق»ها یا Super-PACها پشتیبانی می‌شوند. – م.
[18] Conservative Solutions
[19] Steven Hilton
[20] CrowdPac
[21] Crowdblue
[23] Distributed Denial of Secrets
[24] Jeffrey Epstein – متهم مشهور بهره‌کشی جنسی از دختران زیر سن قانونی که با جمع کثیری از سیاستمداران جهان در ارتباط بوده و گمانه‌های جدی‌ای درباره‌ی احتمال اخاذی از این سیاستمداران به‌واسطه‌ی ارتباط آنها با اپستین و «کسب‌وکار»ش، وجود دارد. – م.
[25] New Stateman
[26] Lighthouse Reports
[27] Friends of IDF
[28] Responsible Statecraft
[29] Safra Catz
[30] Reality show
[31] ByteDance
[32] یک سازمان یهودی غیردولتی که هدفش را مقابله با «سامی‌ستیزی» (یهودستیزی) برمی‌شمارد و از حامیان راستگرای اسرائیل است. – م.
[33] Jonathan Greenblatt